De Snijplank Revisited

De snijplank is er altijd geweest. Maar in de designer wereld is het een product wat zich continu verder ontwikkelt. Een snijplank is een uit hout, kunststof of (hard)glas vervaardigde onderlegger waarop ingrediënten voor het bereiden van een maaltijd worden gesneden. De glazen snijplanken, lenen zich niet echt als snijplank. De combinatie van glas en staal gaan eigenlijk niet samen, waardoor het mes sneller verslijt dan normaal. Argument voor het gebruik van een snijplank als alternatief voor het direct snijden op het aanrecht is, naast het voorkomen van beschadigingen, de hygiëne. Uiteraard dient de snijplank na gebruik te worden gereinigd.

Snijplanken kunnen rond of rechthoekig van vorm zijn, al naargelang hetgeen erop gesneden wordt. Sommige snijplanken hebben een vorm die uitloopt in een handvat met een gat erin. Door de snijplank op te pakken aan het handvat kunnen de gesneden ingrediënten direct in de pan worden gedeponeerd. Het gat kan tevens dienen als ophangoog: de snijplank kan, na te zijn afgewassen, te drogen worden gehangen zonder dat er stof of vuil valt op de oppervlakken waarop gesneden wordt.

In professionele keukens, zoals van een restaurant, worden gekleurde snijplanken van polyethyleen of HDPE gebruikt. De kleur duidt dan aan waar de plank voor gebruikt mag worden. Die kleuren staan vast in de HACCP-normen:

Rood voor rauw vlees

Blauw voor vis, schaal- en schelpdieren

Groen voor groenten en fruit

Geel voor gevogelte

Bruin voor gebraden vlees en worst

Wit voor kaas en brood

De bedoeling van dit systeem is om kruisbesmetting en -verontreiniging te voorkomen.

Houten snijplanken

Sinds de invoering van het HACCP-certificaat (de hygiënecode voor een professioneel productieproces) is het gebruik van houten snijplanken en hakblokken in de horeca en middenstand verboden. Hun poreuze oppervlak is minder goed bestand tegen kokend heet water, waardoor ze moeilijker te desinfecteren zijn en er gemakkelijk resten van desinfectantia in het hout kunnen trekken. Hierdoor zouden houten snijplanken bacterieel leven in ons voedsel meer in de hand werken dan hun kunststof broeders en zouden ze levensmiddelen kunnen besmetten met achtergebleven desinfectans. Voor thuisgebruik zijn houten snijplanken nog wel toegestaan, hoewel uit hygiënisch oogpunt ook daar beter overgestapt kan worden op kunststof snijplanken.

Hout zou wel in meer of mindere mate een natuurlijke antibacteriële eigenschappen bezitten. Vooral hout met een erg dichte structuur, als bamboe en kamferlaurier, nemen niet snel geurtjes op.

Hardheid

Om te voorkomen dat de gebruikte messen snel bot worden moet een snijplank van een zachter materiaal gemaakt zijn dan het staal van het keukenmes. Glas is om deze reden ongeschikt. Hout, met name kops beukenhout en het veel gebruikte rubberboomhout, is een uitstekend materiaal waarop keukenmessen lang scherp blijven. De modernere kunststof snijplanken lenen zich echter ook perfect voor het snijden en zijn vaak gemakkelijker schoon te houden. De keuze voor een houten snijplank is dan ook vaak een esthetische keuze.